Znaki szczególne - Paulina Wilk

Od razu wiedziałam, że Paulina Wilk przeniesie mnie w lata 80-te Znakami szczególnymi. Książka opisywana jako biografia pokolenia jest bodaj pierwszą próbą opisania dzieciństwa i dorastania dzisiejszych trzydziestokilkulatków. Wilk, rocznik 1980, córka wojskowego i bibliotekarki (później urzędniczki) wzrastała w niewielkiej miejscowości pod Warszawą, wszyscy mieli „po równo”, a na meble czekało się miesiącami.

Gliwice, rynek, czerwiec 1987 rok. Za czym kolejka ta stoi???

Smak kisielu z tartym jabłkiem, zapach szkolnych ławek, tych zielonych, wyprofilowanych z miejscem na pióro i dziurką na kałamarz, zabawy patykami, pomarańcze pod choinkę, raczki w papierowej torebce rozdawane w dniu urodzin w szkole… Paulina Wilk Znakami szczególnymi obudziła we mnie wiele wspomnień. Czułam je, pachniały mi, smakowały. Guma do żucia z kowbojem kupowana w sklepiku na dole, sklepy samoobsługowe, w których kupowało się musztardę w fikuśnych kufelkach, „prześwietlało” jajka z pieczątką. W telewizji mówili o kolejnym plenum, o tym, że dochodzimy do Europy (zawsze wtedy byłam skonsternowana, bo wiedziałam, że przecież Polska leży w Europie). 5-10-15, Domowe przedszkole, ukochane piosenki Piccolo Coro Dell Antoniano, teatr O pięknej Pulcheryi i szpetnej bestyi… Pochody, festyny, oglądanie ekspozycji meblowej na Żwirki i Wigury.

Lata dziewięćdziesiąte zapamiętałam chyba tak samo, jak Wilk: kolorowe długopisy, pachnące zielonym jabłuszkiem okładki na zeszyty, pierwszy walkman, kolorowe teledyski, kasety magnetofonowe kupione za kieszonkowe, „popiwek” i „kuroniówka”, naklejki 3d, tureckie swetry.

A potem wejście do Unii; dogoniła nas nowoczesność, każdy ma „mądrą” komórkę, która – jak pisze Wilk – pamięta za nas wszystko. Autorka pisze również o samotności XXI-go wieku, samotności w wielkim mieście, gdzie zamiast relacji jest jednorazowość i spełnianie marzeń napędzanych kolorowymi billboardami. Zastanawia się, gdzie podziały się te serdeczne relacje z podwórka, ze szkoły? Jest zniesmaczona sferą publiczną: polityką, służbą zdrowia… Nasi rodzice powtarzali do znudzenia, że jeżeli będziemy się uczyć, dojdziemy do czegoś. Po studiach nagle „to coś” przestało istnieć, bo zmieniły się reguły gry i wygrywali ci najagresywniejsi, nie ci najlepiej wykształceni, a już z pewnością nie humaniści, którzy są raczej obiektami kpin, jakoby nie potrafili do trzech zliczyć.

Jestem sentymentalna, przyznaję się. Miałam wspaniałe dzieciństwo, z którego mam milion zdjęć – czarno-białych, niewyraźnych, robionych „ruskim” aparatem, wywoływanych po nocach przez tatę. Na zdjęciach jestem uśmiechnięta, mam na sobie spodenki, które wydziergała mi mama, jestem otoczona książeczkami, lalkami o ładnych buziach, albo pozuję na dworze, w czasie spaceru do lasku miejskiego, gdzie można było pooddychać czystym powietrzem, rozłożyć kocyk.

Paulina Wilk opisuje nasze, stojące w rozkroku pokolenie. Urodziliśmy się, kiedy wszystko było proste, nie było portali społecznościowych, papierosy nie były ładowane prądem, książki miały szare okładki, komórka kojarzyła się z węglem, nikt nie przejmował się glutenem, a coca-cola była napojem bogów. Od tamtych czasów minęło ładnych parę dekad, wszystko odwróciło się o 180 stopni i – mam wrażenie, że Wilk to ciąży, że Znaki szczególne wyrosły z tęsknoty, ze znudzenia nawałem rzeczy, rozczarowania obrotem spraw.

Gliwice, Żwirki i Wigury, Festyn dożynkowy (?). Czerwiec 1987 rok

Ta mała po lewej w sukience w kratkę - to ja:)