Header Image

Thomas Hardy - Z dala od zgiełku tłumu

 
1874 roku w Wielkiej Brytanii zaczęła ukazywać się w odcinkach powieść Z dala od zgiełku tłumu Thomasa Hardy'ego. W Polsce doczekaliśmy się jej po nieomalże stu latach w 1957 w tłumaczeniu Róży Czekańskiej-Heymanowej. Jak dotąd jest to jedyne wydanie, bardzo trudno dostępne i wycofywane z bibliotek.*


Farmer Gabriel Oak zakochuje się w przyjezdnej młodej kobiecie, Betsabie Everdene. Ona jednak odrzuca oświadczyny Gabriela i znika z jego życia. Na Oaka spada nagły cios - za sprawą psa o nieutemperowanym charakterze ginie całe stado owiec. Farmer musi się najmować jako parobek, by zarobić na utrzymanie. Pewnego dnia przypadkowo trafia do dużego folwarku, gdzie panią jest Betsabie. Czy wolno mu kochać ją nadal? Jak potoczą się losy ich miłości? Czy Betsaba wybierze Boldwooda, dżentelmena z sąsiedztwa, czy bon vivanta sierżanta Troya? A może żadnego (w powieściach tego autora kobiety często są niezależne i nieraz dają temu wyraz)? U Hardy'ego nic nie jest proste, a najmniej losy bohaterów. Autor - jak w prawie każdej swej powieści - kreuje świat złamanych serc i zawiedzionych nadziei. Dostajemy pięknie napisany kameralny dramat wpasowany w dziewiętnastowieczną angielską wieś; opisy samotnych wrzosowisk, humorystyczny nieraz przekrój wiejskiego społeczeństwa, strzyżenie owiec, emancypacja Betsaby (zwolniła ekonoma i sama jeździ na giełdę zbożową!) są tłem do ukazania odwiecznych rozterek serca, pomyłek brzemiennych w skutki, oraz złośliwości losu.
Jak większość klasycznej literatury, tak i Z dala... doczekało się ekranizacji. W 1967 do brytyjskich kin trafił zgrabnie zrealizowany film Schlezingera z Julie Christie w roli Betsaby i Alanem Batesem w roli Oaka.


Z dala... była drugą książką Hardy'go, po którą sięgnęłam. Pierwszą była Powrót na wrzosowisko, w której z perspektywy Diggory'ego Vane'a, czerwonego jak diabeł sprzedawcy farby, poznajemy mieszkańców Egdonu. Samotne wietrzne wrzosowiska potęgują tęsknoty bohaterów, doprowadzając do tragicznego finału. Pamiętam jak dostałam niezły ochrzan od świętej pamięci doktora W., kiedy podczytywałam Hardy'ego na ćwiczeniach z logiki - ale było warto! Proza Hardy'ego wciąga; piękny język, wspaniale konstruowane zdania oraz fascynująca fabuła to atuty nie do odrzucenia.
Na swoim koncie mam również Burmistrza Casterbridge, Pierwszą hrabinę Wessex (w tomie jest również opowiadanie W pewnym miasteczku, które od Hrabiny jest o niebo lepsze), Pod drzewem, pod zielonym, a także wybór wierszy. Naturalnie sięgnęłam również po smutną, bezbronną Tessę d'Urberville, oraz po Judę nieznanego. Nie dziwię się krytykom, kiedy blisko wiek temu opisywali Judę słowami kontrowersyjny, szokujący; jest to najtragiczniejsza z powieści Hardy'ego. Bohater na początku przepełniony odwagą, dobrymi chęciami i nadzieją, na kolejnych kartach książki musi się zmagać z przeciwnościami losu, przepisami, ostracyzmem, a także z osobistą tragedią (po latach od przeczytania dalej jestem w szoku - celowo nie zdradzam szczegółów).
Hardy zaczął karierę prozatorską (abstrahuję w tej chwili od poezji, którą sam określał jako właściwą dziedzinę swojej twórczości* od sielanek, wśród których można by wymienić choćby Pod drzewem, pod zielonym, by coraz bardziej odchodzić od tej formy w stronę naturalizmu. 

* w chwili pisania postu
** Zygmunt Kubiak we wstępie do Wyboru Wierszy, PIW, Warszawa 1989

5 komentarzy:

  1. Już jakiś czas temu miałam podziękować, za to że właśnie dzięki Twojemu blogowi sięgnęłam po tego autora... Niedawno sięgnęłam po Tessę, a teraz czytam "Powrót na wrzosowisko". Uwielbiam opisy przyrody w jego książkach, są bardzo malarskie. Pamiętam że Tessa zrobiła na mnie duże wrażenie, jeszcze przez jakiś czas ciągle wracałam myślami do tej powieści, pewnie kiedyś tam znowu po nią sięgnę. Poluję na "Judę nieznanego", podobno imię aktora Juda Law-a pochodzi właśnie z tej książki...

    OdpowiedzUsuń
  2. Agato, czytałam o Twoich poszukiwaniach pracy i myślę sobie - za nisko mierzysz. Piszesz takie ciekawe recenzje, spróbuj uderzyć do jakiegoś wydawnictwa, pisma, gdzieś, gdzie też lubią książki!
    pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  3. Dziękuję, przyznam szczerze, że się zawstydziłam, bo to bardzo miłe co piszecie.

    OdpowiedzUsuń
  4. Film o Francis Farmer swego czasu zakupiłam na allegro,można niedrogo dostać :)

    OdpowiedzUsuń
  5. P.S Nocne zdjęcie nad jeziorem Pogoria IV w Dąbrowie Górniczej :) Pozdrawiam ciepło

    OdpowiedzUsuń